سوغات چهارمحال و بختیاری چیست؟ - گفتمان برتر

استان چهارمحال و بختیاری، قسمتی از منطقه ها کوهستانی فلات مرکزی ایران را در بر گرفته و مرکز آن شهرکرد، مرتفع ترین مرکز استان کشور است. علاوه بر اینکه قله های مرتفع بسیاری مانند زردکوه (دومین قله بلند زاگرس بعد از دنا) در این استان قرار دارند، بیشتر منطقه ها استان نیز در ارتفاع بالایی قرار گرفته اند، به همین جهت استان چهارمحال و بختیاری به بام ایران مشهور است.

در این استان، بختیاری ها بیشترین جمعیت را دارند و در حدود 56 درصد از جمعیت استان را تشکیل می دهند. استان چهارمحال و بختیاری، پیشینه ای کهن دارد و بر اساس کشفیات تپه های باستانی موجود در استان، قدمت سکونت در آن به هزاره هفتم قبل از میلاد برمی شود.

کوهستان های این استان در جهت بادهای مرطوب مدیترانه ای قرار دارند و از مقدار بارش مطلوبی برخوردار هستند. رودخانه های کارون و زاینده رود از این کوهستان ها سرچشمه می گیرند.

استان چهارمحال و بختیاری، از استان های پرآب کشور است و در حالی که یک درصد از مساحت ایران را به خود اختصاص داده است، 10 درصد از منابع آب کشور را در اختیار دارد. این استان جاذبه های طبیعی فراوانی دارد و یکی از مقاصد مهم گردشگری در کشور است؛ آبشارها، چشمه ها که آب برخی از آن ها مانند چشمه دیمه شهرستان کوهرنگ خواص درمانی دارند، تالاب بین المللی چغاخور در شهرستان بروجن، غارهایی مانند غار جهان بین شهرکرد، یکی از عمیق ترین چاه غارهای طبیعی در ایران، دشت لاله های واژگون کوهرنگ که مشهورترین دشت لاله ایران است و جنگل های وسیع بلوط.

اگر قصد دارید به این استان سفر کنید، با ما همراه باشید تا شما را با سوغات این استان آشنا کنیم.

سوغاتی های خوراکی

گز

از شیرینی های اصیل ایرانی است که از ترکیب شکر، سفیده تخم مرغ، مغز پسته و بادام، هل و گلاب تهیه می شود. البته در نوع مرغوب گز، از عسل طبیعی یا گزانگبین که نوعی مان است به عنوان شیرین کننده استفاده می شود. مان ها موادی قندی هستند که در اثر فعالیت حشرات روی برخی از گیاهان تولید می شوند. شهر بلداجی شهرستان بروجن، معروف ترین تولیدکننده گز در ایران است و به عنوان مرکز گز ایران شناخته می شود. گز بلداجی که از گز اصفهان مرغوب تر است، نشان بین المللی کیفیت را دریافت کرده است و سهم 10 درصدی از صادرات شیرینی و شکلات کشور دارد. گز بلداجی، انواع گوناگونی دارد، تفاوت این گزها در مقدار مغزهای به کاررفته، نوع شیرین کننده و طعم دهنده و شکل ظاهری آن ها است. استقبال مسافران از گز بلداجی به ویژه در ایام نوروز، باعث توسعه فروشگاه های عرضه و کارگاه های تولید گز در این شهر شده است. هم اکنون بیش از 80 کارگاه تولید گز در بلداجی فعالیت می کنند.

بادام

این استان یکی از مساعدترین منطقه ها برای کشت بادام است و با تولید بیش از 15 درصد بادام کشور در میان استان های تولیدکننده بادام، پیشگام است. بیشترین تولید در استان مربوط به شهرستان سامان است که در حاشیه رودخانه زاینده رود قرار گرفته است. در این استان انواع مختلفی از بادام کشت می شود؛ مامایی، ربیعی، شاهرودی، سنگی، محبی و سفید. در میان انواع بادام استان، بادام مامایی که از انواع صادراتی بادام است بیشترین سطح زیر کشت را دارد. این نوع بادام، به کشورهای حوزه خلیج فارس، هند و... صادر می شود.

عسل

کندوداران این استان یکی از مرغوب ترین عسل های کشور را تولید می کنند. از دلایل کیفیت بالای عسل این استان، که به کشورهای دیگر صادر می شود، یکی پوشش گیاهی غنی و دیگری رطوبت پایین منطقه است. در میان انواع عسل تولید شده در استان، عسل گون بیشترین تولید را دارد. شهرستان های کوهرنگ، بروجن، لردگان و سامان، تولیدکنندگان اصلی عسل در استان هستند. برداشت عسل از کندوهای استان، از ابتدای مرداد آغاز می شود و تا اواسط شهریور ادامه دارد.

قارا (قره قوروت)

فرآورده ای لبنی و ترش است که از دوغ یا ماست تهیه می شود و معمولا سیاه یا قهوه ای است. استان چهارمحال و بختیاری به ویژه شهرکرد، از مراکز مهم و اصلی تولید قره قوروت در کشور است. مردان عشایر در این استان، به شکل سنتی دامپروری می کنند و زنان عشایر با روش های بومی، لبنیات محلی تولید می کنند. در بین این محصولات لبنی، قره قوروت، بیشترین فروش را دارد و همواره مورد استقبال مسافران قرار می گیرد.

نوع دیگری از قره قوروت نیز در این استان تولید می شود که برخلاف نوع رایج، شیرین است. این نوع قره قوروت، که به قارابشکن معروفیت دارد، از آب پنیر تهیه می شود و رنگ روشنی دارد.

صنایع دستی

قالی بافی

استان چهارمحال و بختیاری، بعد از آذربایجان شرقی و کرمان، سومین استان برتر در زمینه تولید و صادرات فرش دستبافت است. فرش های دستبافت این استان، در کشورهای دیگر به ویژه کشورهای اروپایی، بیشتر از کشور خودمان معروفیت دارند. منطقه چالشتر شهرکرد، قدیمی ترین و فعال ترین تولیدکننده فرش در استان است و قالی های طرح خشتی این منطقه جایگاه ویژه ای در صادرات فرش دستبافت ایران دارند.

فرش های دستبافت استان، یا قالی های بختیاری هستند یا قالی های قشقایی که به یلمه مشهورند. خامه این قالی ها که معمولا با گره ترکی و به صورت دوپوده بافته می شوند، پشمی است. در قالی های بختیاری از تار و پود پنبه ای استفاده می شود ولی در برخی از قالی های یلمه، تار و پود هم پشمی است. در کنار مهارت و سلیقه بافندگان، استفاده از پشم مرغوب و رنگ های طبیعی بادوام، دلایل کیفیت این فرش های دستبافت هستند.

گلیم و گبه بافی

در این استان، غیر از قالی، بافته های داری دیگری نیز تولید می شوند که مشهورترین آن ها انواع گلیم و گبه است. در بافت گبه های استان که معمولا با طرح قابی و به دو صورت ریزبافت و درشت بافت بافته می شوند، از پشم بهاره گوسفند که دست ریس است، استفاده می شود و مشهورترین نوع گلیم استان نیز، گلیم سوماک است که به شیوه پودپیچی بافته می شود. سوماک، گلیمی یک رو و ضخیم است.

نمدمالی

این استان قطب تولید نمد در کشور است و نمدمالی در آن سابقه ای دیرینه دارد و قدیمی ترین صنایع دستی استان است. شهرستان های شهرکرد و بروجن، بیشترین نمد را تولید می کنند و برخی از محصولات نمدی تولید شده در این شهرستان ها به خارج از کشور صادر می شود. در سال های اخیر، استقبال از محصولات نمدی باعث شده تا علاوه بر تولید نمد به شیوه سنتی (نمدمالی) تولید کارگاهی و صنعتی نمد نیز در استان رواج پیدا کند.

در این استان صنایع دستی دیگری نیز فعال هستند که از مهم ترین آن ها می توان به کلاه مالی و گیوه دوزی اشاره کرد.