آداب غذایی ژاپنی ها چگونه است؟ (قسمت اول) - گفتمان برتر

ژاپن با تاریخی کهن و فرهنگی غنی، از جمله سرزمین هایی است که در دوران مختلف پیروز به رشد علمی، صنعتی، کشاورزی، سیاسی و فرهنگی شده است. مسائلی که در توسعه و تکامل رژیم غذایی استفاده شده در این کشور نیز تاثیرات شگرف و قابل توجهی وارد نموده است. مهم ترین بخش در دنیای آشپزی مردم ژاپن، استفاده از مواد اولیه ی سالم و مغذی است که نقش پررنگ و قابل توجهی را در تهیه انواع غذاهای بومی، محلی و غذاهای ترکیبی ایفا می نماید. طبخ انواع غذا و خوراک به روش های مختلفی مانند آب پز کردن، کباب کردن و بخارپز کردن ریشه در گذشته های دور این کشور دارد و می توان آن را متعلق به فرهنگ غذایی مردم این سرزمین معرفی کرد.

تاریخچه رژیم غذایی مردم ژاپن

حضور سبک های دیگری از آشپزی که امروزه مورد استفاده مردم ژاپن قرار می گیرد، با وجود داشتن تاریخی کهن، نشات گرفته از مردم دیگر سرزمین ها است. به عنوان مثال می توان به روش روغن پز کردن (در این روش طبخ، مواد غذایی را درون روغن بسیار داغ که دمای جوش آن بالای 100 درجه است می ریزند که به سرعت پخته گردد)، مواد غذایی اشاره نمود که به نظر می رسد متعلق به دوران آسوکا (دوره ای از تاریخ ژاپن که از سال های 538 تا 710 میلادی به طول انجامیده است) است و از کشورهای چین و کره وارد فرهنگ غذایی مردم ژاپن شده است. بعلاوه در این دوره، غذاهای بسیاری از فرهنگ غذایی مردم کشور چین، وارد رژیم غذایی ژاپن شده و آن ها با استفاده از سبک تهیه، مواد اولیه مصرفی و ذائقه مردم، به ترکیب غذاهای خود و غذاهای وارد شده از چین پرداختند.

با گذشت قرون مختلف، در برنامه غذایی مردم این کشور تغییرات و پیشرفت های قابل توجهی بوجود آمد و استفاده از مواد غذایی تازه، در رژیم غذایی آن ها، صورت گرفت. در سال های 1868 تا 1912 میلادی که به دوران میجی معروفیت دارد، غذاهای کشورهای اروپایی از جمله انگلیس و فرانسه نیز به رژیم غذایی مردم ژاپن رخنه نموده و آشپزان این کشور را وادار به طبخ آن ها به سبک ژاپنی کرد. از نکاتی که می توان در خصوص آشپزی ژاپنی اعلام کرد، طبخ غذا با چربی کم و نمک زیاد است که به عادت غذایی در بین مردم این کشور تبدیل شده است.

آداب غذا خوردن در ژاپن

در این کشور، آداب غذا خوردن دارای جایگاه مهم و ارزشمندی است و بعضی از آیین آن ها از جمله مراسم چای ژاپنی در بین کشورهای دنیا از معروفیت ویژه ای برخودار بوده و بسیاری از گردشگران هنگام حضور در این کشور، تمایل به تماشای این مراسم باستانی دارند. از دیگر آیین بسیار مهم هنگام صرف غذا در کشور ژاپن، گفتن جمله ایتا داکی ماسو یا ee-ta-da-ki-ma-so قبل از آغاز به میل کردن غذا است. بعلاوه پس از اتمام غذا از جمله گوچیسو ساما دشیتا یا Go-chi-so-sama de-shita است که هر دو جمله به معنای سپاسگزاری از خداوند برای نعمت هایش و نیز تشکر از فرد میزبان یا شخصی است که آن غذا را تهیه نموده است.

هنگام صرف غذا رعایت بعضی نکات بسیار مهم است و اگر به آن ها دقت نگردد، فرد خاطی بوده و حرکت آن عملی به دور از ادب تلقی می گردد. به عنوان مثال پس از اتمام غذا با پاک کردن ظرف غذای خود به میزبان یا آشپز می فهمانند که از غذای او لذت برده و با این عمل از وی تشکر می نمایند. این در حالی است که از دوران کودکی به آن ها آموزش داده می گردد که ظرف غذای خود را بیش از حد پر ننموده و تمامی محتویان آن را به طور کامل میل نمایند.

بعلاوه ظرف کاسه ای شکل که معمولا برای سرو برنج پخته شده و سوپ استفاده می گردد، بهتر است هنگام غذا خوردن در نزدیک ترین فاصله دهان آن ها قرار گیرد تا از ریختن غذا جلوگیری گردد. جالب است بدانید که هورت کشیدن غذاهایی که با استفاده از نودل یا رشته تهیه می گردد، امری عادی و در واقع پسندیده است و به معنای سپاسگزاری به علت طعم لذیذ و دوست داشتنی آن است.

مواد اولیه مصرفی

برنج

برنج، حکم مایه حیات را برای مردم سرزمین آفتاب ایفا می نماید و از ارزش و اهمیت بسیاری در برنامه غذایی آن ها برخوردار است. به گونه ای که تقریبا در هر سه وعده غذایی صبحانه، ناهار و شام از برنج پخته شده در کنار ظروفی از غذاها و چاشنی های متنوع استفاده می گردد. مردم ژاپن علاقه بسیاری به طبخ برنج به صورت کته دارند و جز مقداری نمک (در صورت تمایل)، هیچ ماده دیگری از جمله انواع چاشنی ها، رنگ های خوراکی، ادویه ها، گوشت، حبوبات و ... را به آن اضافه نمی نمایند.

برنج مخصوص ژاپنی نسبت به سایر برنج ها دارای قدی کوتاه تر است که بیشتر مردم نیز از آن استفاده می نمایند. قدمت استفاده از برنج در رژیم غذایی مردم ژاپن، به حدود 2 هزار سال می رسد که امروزه با برنامه ریزی های اصولی و تغذیه ای، اندازه استفاده از آن تا حدودی کاهش یافته است.البته همچنان این ماده غذایی در گروه پرمصرف ترین مواد اولیه قرار گرفته است.

لوبیای سویا

یکی دیگر از مواد اولیه پرمصرف در برنامه غذایی مردم ژاپن، استفاده از لوبیای سویا است که محصولات متنوعی را از آن بدست می آورند. سس سویا در انواع مختلف، پنیر توفو (یکی از پنیرهای خوشمزه و پرمصرف که با استفاده از شیر سویا تهیه شده و به روش های مختلفی مانند سرخ شده یا گریل شده استفاده می گردد)، پودر لوبیای سویا و ... مواد اولیه محبوب و پرمصرف در تهیه و طبخ غذاهای مردم این کشور به شمار می رود.

چای

چای سبز بهترین و درواقع بهترین نوشیدنی گرم مردم ژاپن است که بدون استفاده از قند یا شکر و هر نوع افزودنی دیگر میل می گردد. چای سیاه کوچا، نوع دیگری از چای است که در بین مردم ژاپن، پس از چای سبز از محبوبیت و ارزش بالایی برخوردار بوده و به عنوان یک نوشیدنی پرطرفدار مصرف می گردد.

گوشت

جالب است بدانید که مصرف گوشت قرمز در برنامه غذایی سنتی این کشور، جایگاه قابل توجهی ندارد و با گذشت زمان و تاثیرپذیری از سبک غذاهای مدرن و غربی، وارد برنامه غذایی مردم این کشور شد و امروزه نیز با استفاده از آن، غذاهای متنوع و پرطرفداری تهیه می گردد؛ این در حالی است که مصرف گوشت مرغ، انواع ماهی و آبزیان در برنامه غذایی مردم ژاپن به وفور صورت می گیرد.

جلبک دریایی

یکی دیگر از مواد غذایی پرطرفدار و پرمصرف در رژیم غذایی مردم ژاپن استفاده از جلبک های دریایی است که در تهیه انواع غذاها و سوپ های سنتی به کار می رود. جالب است بدانید که بیش از 1200 نوع جلبک دریایی در دریاهای کشور ژاپن یافت می گردد که بیشتر آن ها قابل مصرف است و کونبو (Konbu نوعی جلبک دریایی است که مردم ژاپن آن را خشک نموده و در تهیه سوپ از آن استفاده می نمایند)، واکامه (wakame نوعی جلبک دریایی خوراکی است که ریشه آن به صخره ها می چسبد و به شکل برگ رشد می نماید) و نوری (Nori مجموعه ای از جلبک های دریایی سرشار از پروتئین و ویتامین است که در نوع جلبک قرمز، جلبک سبز و جلبک های سبز و آبی است که معمولا خشک بوده و شباهت بسیاری به کاغذ دارد) از مشهورترین آن ها به شمار می رود. از این جلبک های خوراکی، معمولا در طبخ غذاهایی مانند رامن (ramen)، سنبی، اونیگیری، سوشی (Sushi)، فوری کاکه و اوکونومی یاکی (Okonomiyaki) استفاده می گردد.