شهرستان سراوان ، زادگاه خورشید ایران - گفتمان برتر

معرفی جاذبه های تاریخی شهرستان سراوان

سنگ نگاره های دره نگاران

دره نگاران از جاذبه های گردشگری در سراوان است که در حدود 36 کیلومتری شمال غربی روستای ناهوک و 75 کیلومتری شهرستان سراوان سیستان و بلوچستان واقع شده است. این سنگ نگاره ها که در محدوده کوچک این دره به بیش از هزاران نقش به صورت تک نگاره می رسد، در نوع خود بی نظیر هستند و می توان از آن به عنوان بزرگ ترین سنگ نگاره در ایران با قدمتی 10 هزار ساله یاد کرد. نگاران عصر شکار موضوعاتی که برای هنر خود انتخاب می کرده اند بیشتر عبارت است از حیوانات از قبیل گاو وحشی، شتر دو کوهانه و بز کوهی با شاخ های بزرگ و کشیده که به سبک های گوناگون در غالب صحنه ها دیده می شود. نقوش شکارگران و جدال انسان ها با یکدیگر و تصاویر ماه و خورشید از دیگر موضوعات این سنگ نگاره ها هستند.

روستای دزک

دزک با بیش از 5 هزارنفر جمعیت در 3 کیلومتری شرق شهر سراوان واقع است. در این روستا آثار تاریخی هم چون تپه باستانی روباهک، قلعه خیرآباد و قلعه دزک واقع شده اند، قلعه دزک متعلق به دوره اسلامی و از خشت خام و گل ساخته شده است. این بنا از دو قسمت عامه نشین و حاکم نشین تشکیل یافته و دارای تیرکش و حصار مرتفع می باشد. داشتن خندق و چاه آب برای شرب در مواقع اضطراری از ویژگی های این بنا می باشد.

مسجد دزک

این مسجد از جاذبه های گردشگری در سراوان، در روستایی به همین نام در 3 کیلومتری شرق سراوان واقع شده، از جمله مساجد کهن استان می باشد و مصالح اصلی و اولیه مسجد از خشت خام و ملات گل است، برای اولین بار از این بنا در قرن چهارم هجری نام برده شده و تا به امروز به دفعات بازسازی شده است. معماران آن سعی کرده که با استفاده از عناصر معماری ساده تزیینی به مسجد جلوه ای خاص بدهند که از آن جمله می توان به تزیینات داخل شبستان تابستانی جبهه غربی اشاره کرد و دیوارهای داخلی و شمالی و جنوبی و غربی با ایجاد طاقنماهای تزیینی و تزیینات دندان موشی که می توان آن را صورت اولیه مقرنس کاری به شمار آورد. از قسمت های اصلی مسجد می توان به شبستان های غربی و شرقی، حیاط مرکزی و چله خانه اشاره کرد.

سنگ نگاره های دره شیر پلنگان

این اثر در 12 کیلومتری شمال سراوان و در ادامه مسیر دره کند و در محلی به نام دره شیر و پلنگان که از رشته کوه های سیاهان سراوان می باشد واقع شده است. این دره را به واسطه وجود نقوش خاص دره شیر پلنگان نامیده اند، چرا که در این مجموعه نقش یک حیوان درنده همانند پلنگ یا شیر با دمی بلند برافراشته بر روی صخره ای در ارتفاع 5 متری به همراه نقوش کم رنگ و محو چهار انسان دیده می شود که احتمالا در حال اجرا مراسم خاصی هستند و در سمت راست دره به طرف شمال انسانی در حال کشیدن بزی می باشد.

قبرستان گشت

این قبرستان از جاذبه های گردشگری در سراوان متعلق به دوره اشکانی ساسانی می باشد و بیش از 2000 سال قدمت دارد و گنجینه ای از تاریخ کهن و تمدن دیرینه استان سیستان و بلوچستان محسوب می شود. این قبرستان در سال 1342 هجری شمسی به وسیله یک گروه از باستان شناسان ایرانی و ایتالیایی مورد حفاری و حدس نهاده شد و از اشیا بدست آمده از این قبور معلوم شد که قدمت قبرستان مربوط به دوره های اشکانی و ساسانی است. در بعضی از سنگ های رها شده در قبرستان آثار سنگ نگاره دیده می شود که حکایت از قدمت منطقه دارد.

قلعه خیرآباد

مربوط به دوره اسلامی و در 70 کیلومتری سراوان واقع شده است. این قلعه در نخلستان دزک و در قسمت جنوبی این روستا درست در مقابل قلعه معروف دزک در محور کولو نرسیده به این روستا واقع شده است. این قلعه بر روی تپه سنگ کوچکی بنا شده است که از نظر استحکام و عدم نفوذ به وسیله تونل محافظ مهمی برای قلعه محسوب می شود. این قلعه احتمالا دارای سه طبقه بوده است و به طور هشت ضلعی بنا شده است.

قلعه دهک

مربوط به دوره اسلامی و در فاصله 5 کیلومتری سراوان بر بالای تپه ای واقع است که در اطراف و پایین آن تخته سنگس وجود دارد. بر روی آن آثار ماهی و حلزون به وضوح مشاهده می شود که گویای این واقعیت است که در گذشته های دور اطراف قلعه دریاچه یا مرداب بوده است که به مرور زمان خشک شده اند و آثارشان هنوز بر روی تخته سنگ ها مشهود است.

معرفی جاذبه های طبیعی شهرستان سراوان

روستای ناهوک

این روستا که با مرکز شهرستان 35 کیلومتر فاصله دارد یکی از روستاهای قدیمی و از جاذبه های گردشگری در سراوان بوده که با دارا بودن آثار تاریخی بسیار فراوان و جاذبه های طبیعی یکی از روستاهای بسیار زیبا می باشد. دره نگاران با قدمتی 10 هزار ساله، قلعه زیبای ناهوک که در میان نخلستان نهاده شده، سوراخ چهل مرد که در مورد آن باورهای مختلفی وجود دارد و نشان دهنده اهمیت و توجه عدد چهل در ایران باستان همانند چهل دختر است، بعلاوه مقبره شیخ حسام الدین تصاویر پیر گوران و قنات پرآب از دیگر جاذبه های دیدنی ناهوک است.

روستای کوهک

روستای کوهک در بخش بم پشت واقع شده، یکی از روستاهای نمونه گردشگری سراوان است. این روستا در نقطه صفر مرزی واقع شده است و دارای بازارچه های مرزی می باشد. نخلستان باشکوه، رودخانه ماشکید، گمرک و قلعه قدیمی، تپه مهتاب خزانه از آثار تاریخی و دیدنی این روستا می باشند.

چشمه گوگرد میرجبار

این چشمه در 2 کیلومتری شهر گشت واقع شده است. آب این چشمه دارای خاصیت گوگردی بوده و در بهبود بیماری های پوستی مورد استفاده قرار می گیرد.

تپه نمکی میر عمر

این تپه در شهر گشت واقع است. در بالای این تپه آب نمکی خارج می شود که پدیده کاملا طبیعی بوده و علی رغم اینکه آب چاه های اطراف شیرین و در عمق 20 متری زمین قرار گرفته است آب از بالای این تپه به راحتی جریان دارد.

غار مشکوتک

طول این غار بالغ بر 50 متر است و در 2 کیلومتری شمال کلپورگان واقع شده است. این غار به صورت طولی از بالا تا پایین کوه مشکوتک کشیده شده است و پیمودن آن به آسانی صورت می گیرد.

کوه سیاهان

طول این کوه بالغ بر 200 کیلومتر است و در شمال شهر سراوان واقع شده است. این کوه دارای دره هایی می باشد که در آن آثار تاریخی و سنگ نگاره وجود دارد هم چنین در آن دره هایی برای سرگرمی و گردشگری وجود دارد.

آبشار چوتین گون

واقع در 5 کیلومتری ناهوک است. این آبشار دارای آب زلالی می باشد که 10 متر ارتفاع دارد (در سال های تر سالی)

قنات ها

با وجود 330 رشته قنات نیز گویای فرهنگ که این دیار می باشد که هر کدام بین 100 تا 3000 سال قدمت دارند. آن چه مهم است بنای این قنات ها می باشد که از نظر فن آوری در زمان خود برترین مهندسی را داشته اند و شیب آن ها طوری طراحی شده که آب از مادر چاه تا مظهر قنات به راحتی جریان دارد. متاسفانه خشک سالی اخیر باعث خشک شدن بیش از صد رشته قنات شده است.

خرما

درخت خرما در نزد بلوچ به درخت زندگی معروفیت دارد و آن را همانند فرزند دوست می دارند و می گویند: مچ و بچ یعنی نخل و فرزند.

در شهرستان سراوان سیستان و بلوچستان 8 هزار هکتار نخیلات دیم در نوار مرزی جالق و سوران کشت شده است. به طوری که قبل از خشکسالی 7 ساله دهه هفتاد یک میلیون و 800 هزار اصله درخت خرما در نقاط مختلف این شهرستان وجود داشته است، از این تعداد درخت خرما بیش از 60 نوع خرما برداشت می شود ارقام مضافتی و ربی به عنوان برترین نوع خرما در کشور شناخته شده اند که در بازارهای جهانی از جایگاه ویژه ای برخوردارند.

بدون تردید خرمای شهرستان سراوان سیستان و بلوچستان که در نوع خود در کشور نمونه است و حرف اول را از نظر کیفیت و تنوع می زند، می تواند با استفاده از بسته بندی خوب و مناسب در بازارهای جهانی با سایر کشورها رقابت نماید.